Yenileme Fonu Uygulaması
Yenileme fonu 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 328 ve 329. maddelerinde düzenlenmiş ve amortismana tabi iktisadi değerlerin satılması veya hasara uğraması durumunda sigortadan alınan tazminatlar sonucunda ortaya çıkan karların ötelenmesi ya da yeni yatırımlara dönüştürülmesine imkan vermektedir.
213 sayılı vuk’nun 328. Maddesinde; “şu kadar ki, satılan iktisadi kıymetlerin yenilenmesi, işin mahiyetine göre zaruri bulunur veya bu hususta işletmeyi idare edenlerce karar verilmiş ve teşebbüse geçilmiş olursa bu takdirde, satıştan tahassül eden kar, yenileme giderlerini karşılamak üzere, pasifte geçici bir hesapta azami üç yıl süre ile tutulabilir. Her ne sebeple olursa olsun bu süre içinde kullanılmamış olan karlar üçüncü yılın vergi matrahına eklenir. Üç yıldan önce işin terki, devri veya işletmenin tasfiyesi halinde bu karlar o yılın matrahına eklenir.
Yukarıdaki esaslar dahilin de yeni değerlerin iktisabında kullanılan kar, yeni değerler üzerinden bu kanun hükümlerine göre ayrılacak amortismanlara mahsup edilir. Bu mahsup tamamlandıktan sonra itfa edilmemiş olarak kalan değerlerin amortismanına devam olunur.”
213 sayılı vuk’nun 329. Maddesinde; “şu kadar ki, alınan sigorta tazminatı ile ziyaa uğrıyan malların yenilenmesi işin mahiyetine göre zaruri bulunur veya bu hususta işletmeyi idare edenlerce karar verilmiş ve teşebbüse geçilmiş olursa bu takdirde tazminat fazlası, yenileme giderlerini karşılamak üzere, pasifte geçici bir hesapta azami üç yıl süre ile tutulabilir. Bu süre içinde kullanılmamış olan tazminat farkları kara ilave olunur.Üç yıldan önce işin terki, devri veya işletmenin tasfiyesi halinde bu tazminat fazlası, o yılın matrahına eklenir.
Yukarıdaki esaslar dahilinde yeni değerlerin iktisabında kullanılan tazminat fazlası, yeni değerler üzerinden bu kanun hükümlerine göre ayrılacak amortismanlara mahsup edilir. Bu mahsup tamamlandıktan sonra itfa edilmemiş olarak kalan değerlerin amortismanına devam olunur.”
Yenileme Fonu İçin Gerekli Şartlar
1. Yenileme fonunun yalnızca amortismana tabi iktisadi kıymetler için ayrılabilir.
2. Alınacak iktisadi kıymet(ler)in aynı nitelikte olması gerekir.
3. Yenileme Fonu kavramı sadece bilanço esasına göre defter tutan mükellefler için geçerlidir.
4. Yenileme fonunda bekletilen kar en fazla üç yıl bekletilebilir, üç yıl içerisinde alınan yeni iktisadi
değerin amortismanlarına mahsup edileceği ve üç yılın sonunda yenileme fonunda mahsup
edilmeyen/edilemeyen kalan değerler üçüncü yılın vergi matrahına ilave edilir.
Ancak üç yıllık sürenin tespitinde “iktisadi kıymetin satış tarihimi? Yoksa İktisadi kıymetin satış
tarihinden sonra bilançonun düzenlenme tarihinden sonraki üç yıllık dönemmi olduğu konusu
ihtilaf konusudur.
5. Yönetim Kararı
YENİLEME FONU MUHASEBE KAYDI
Sabit kıymet Satış Karının Yenileme Fonuna Kaydı.
–––––––––––––––––––––––––/–––––––––––––––––––––––––
100 Kasa xxxxxx
257 Birikmiş Amortismanlar xxxxxx
254 Taşıtlar xxxxx
391 Hesaplanan KDV xxxx
679 Diğer Olağan Dışı Gelir Ve Kârlar xxxx
–––––––––––––––––––––––––/–––––––––––––––––––––––––
679 Diğer Olağan Dışı Gelir Ve Kârlar xxxxx
549 Özel Fonlar xxxxx
–––––––––––––––––––––––––––– /-––––––––––––––––––––––
Yeni sabit kıymetin Alınması ve Amortismanın Kaydı
––––––––––––––––––––––––– / –––––––––––––––––––––––––
254 Taşıtlar xxxxx
191 İndirilecek KDV xxxxx
100 Kasa xxxxxx
––––––––––––––––––––––––– / –––––––––––––––––––––––––
549 Özel Fonlar xxxxx
257 Birikmiş Amortismanlar xxxxx
–––––––––––––––––––––––––––– /–––––––––––––––––––––––
Yusuf DOĞAN
Mali Müşavir
