7194 Sayılı Kanunla Gelir Vergisi Kanunu’nda Yapılan Değişiklikler

7194 Sayılı Kanunla Gelir Vergisi Kanunu’nda Yapılan Değişiklikler

I- GİRİŞ

7194 sayılı Dijital Hizmet Vergisi ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname de Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun(1) yasalaşarak yürürlüğe girmiştir. Söz konusu Kanun Dijital Hizmete Vergisi, Değerli Konut Vergisi ve Konaklama Vergisi adı altında yeni vergiler ihdas etmiştir. Ayrıca söz konusu Kanun maddesi ile de Gider Vergileri Kanunu’nda, Gelir Vergisi Kanunu’nda, Vergi Usul Kanunu’nda ve Emlak Vergisi Kanunu’nda önemli değişiklikler yanında birçok Kanun’da değişiklik yapılmıştır.

Gelir Vergisi Kanunu’nda önemli değişiklikler yapılmıştır. Söz konusu değişiklikler arasında belirli tutarın üzerindeki kazançlar için vergi oranı artırılmıştır. Gelir Vergisi mükelleflerinden ticari kazanç elde edenlerce yapılan bazı giderlere sınırlama getirilmiştir. Yine serbest meslek kazançlarında da yapılan bazı giderlere sınırlama getirilmiştir. Ücret gelirlerinin beyanına ilişkin düzenleme yapılmıştır. Gelir Vergisi Kanunu’nda istisna düzenlemesi ve bazı maddelerde değişiklik yapılmıştır. Yazımız da bu yapılan değişiklikleri açıklayacağız.

II- 7194 SAYILI KANUNLA GELİR VERGİSİ KANUNU’NDA YER ALAN İSTİSNALARDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER   

A- SERBEST MESLEK KAZANCI İSTİSNASINA SINIRLAMA GETİRİLMİŞTİR

7194 sayılı Kanun’un 10. maddesi ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 18. maddesinde değişiklik yapılmıştır. Söz konusu değişiklik ile 18. madde de sayılan serbest meslek kazançlarına istisnasına sınırlama getirilmiştir.

7194 sayılı Kanun’da MADDE 10-31.12.1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 18. maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“Bu madde kapsamındaki kazançları toplamı 103. maddede yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı aşanlar bu istisnadan faydalanamazlar. Bu durumda olanların, 94. maddenin birinci fıkrası kapsamında tevkifat yapma yükümlülüğü yoktur.” şeklinde düzenleme yapılmıştır. Söz konusu düzenleme ile 18. madde de belirtilen kazançları elde edenlerin geliri belirli bir tutarın üzerinde olması halinde (kazançları toplamı 103. maddede yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutar) söz konusu istisnadan yararlanamayacaklarına ilişkindir.

Gelir Vergisi Kanunu’nun 18. maddesinin birinci fıkrasında “Müellif, mütercim, heykeltraş, hattat, ressam, bestekâr, bilgisayar programcısı ve mucitlerin ve bunların kanuni mirasçılarının şiir, hikaye, roman, makale, bilimsel araştırma ve incelemeleri, bilgisayar yazılımı, röportaj, karikatür, fotoğraf, film, video band, radyo ve televizyon senaryo ve oyunu gibi eserlerini gazete, dergi, bilgisayar ve internet ortamı, radyo, televizyon ve videoda yayınlamak veya kitap, CD, disket, resim, heykel ve nota halindeki eserleri ile ihtira beratlarını satmak veya bunlar üzerindeki mevcut haklarını devir ve temlik etmek veya kiralamak suretiyle elde ettikleri hasılat gelir vergisinden müstesnadır” şeklinde düzenleme yapılmıştır.

Gelir Vergisi Kanunu’nun 18. maddesi telif kazançları istisnasına ilişkin düzenlemeler içermektedir. Söz konusu düzenlemeden önce telif kazançları tamamen istisna kapsamında iken yeni düzenleme ile belirli tutarın üstünde olan kazançların istisna kapsamından çıkarılmaktadır. Telif kazançlarında istisnadan yararlanmanın sınırı 500.000,00 TL (Kanunla değişen yeni tarifeye göre) olarak belirlenmiştir. Söz konusu düzenleme uyarınca Gelir Vergisi Kanunu’nun 18. maddesine istinaden 500.000,00 TL üstünde kazanç elde edenler 18. madde de yer alan kazanç istisnasından faydalanamayacaklardır. Gelir Vergisi Kanunu’nun 18. maddesine istinaden 500.000,00 TL ve altında kazanç elde edenler madde hükmünde yer alan istisnadan yararlanabilecekleridir. 500.000,00 TL üstünde kazanç elde edilenler ise beyanname vermek durumunda kalacaktır.

Kanun’un yürürlük maddesini düzenleyen 52. maddesinde; Kanun’un 10. ve 15. maddeleri 01.01.2020 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe gireceği belirtilmiştir. Bu nedenle söz konusu madde ye istinaden 01.01.2020 tarihinden itibaren el edilecek telif kazançlarına uygulanacaktır.

B- ÜCRET İSTİSNASINDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

1- Taşıma Ücretleri İstisnasında Yapılan Değişiklik

7194 sayılı Kanun’un 11. maddesi ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 23. maddesinde değişiklik yapılmıştır. Söz konusu değişiklik ile bazı taşıma giderleri istisna kapsamına alınmıştır. Söz konusu Kanun maddesi ile 23 maddeye “(İşverenlerce taşıma hizmeti verilmeyen durumlarda, çalışılan günlere ait bir günlük ulaşım bedelinin 10 Türk Lirasını aşmaması ve buna ilişkin ödemenin toplu taşıma kartı, bileti veya bu amaçla kullanılan ödeme araçlarının temini şeklinde yapılması şarttır. Ödemenin bu tutarı aşması hâlinde aşan kısım ile hizmet erbabına ulaşım bedeli olarak nakden yapılan ödemeler ve bu amaçla sağlanan menfaatler ücret olarak vergilendirilir. Bu istisnanın uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilidir.)” söz konusu parantez içi hüküm eklenmiştir.

Söz konusu düzenleme ile işveren tarafından toplu olarak yapılan taşıma giderleri yanında toplu taşıma giderleri verilmemesi halinde belirli şartlar alında günlük 10,00 TL tutarına kadar yapılan ücret ödemeleri Gelir Vergisi Kanunu’nda istisna sayılmıştır.

Söz konusu Kanun maddesi ile işverence taşıma hizmeti verilmemesi şartıyla sadece çalışılan günlere ait bir günlük ulaşım bedelinin 10 Türk Lirasını aşmamak ve bu ödemenin toplu taşıma kartı, bileti veya bu amaçla kullanılan ödeme araçlarına yapılmış olması şartıyla söz konusu istisnadan yararlanabileceklerdir. 10,00 TL üzerinde ki tutarlar ile çalışanlara nakit veya bu amaçla sağlanan menfaatlerin ise ücret olarak vergilendirilmesi gerektiği hüküm altına alınmıştır. Söz konusu düzenlemenin usul ve esasları Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca belirlenecektir.

7194 sayılı Kanunla Kanun’un 13. maddesi ile Gelir Vergisi Kanunu’nun 23/10 maddesinde yer alan tutarın her yıl yeniden değerleme oranında artırılacağı Gelir Vergisi Kanunu’nun Mükerrer 123. madde değiştirilmek suretiyle hüküm eklenmiştir. Yani Kanun maddesi ile 10,00 TL olarak belirlenen tutar her yıl yeniden değerleme oranında artırılacaktır.

Kanun’un yürürlük maddesini düzenleyen 52. maddesinde; Kanun’un 11. ve 12. maddeleri bu Kanun’un yayım tarihini izleyen aybaşında yürürlüğe gireceği belirtilmiştir. Bu nedenle söz konusu madde 01.01.2020 tarihinde yürürlüğe girecektir. . Söz konusu tutar 01.01.2020 tarihinden itibaren 310 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği(2) ile 12,00 TL olarak belirlenmiştir.

2- Hakemlere Yönelik İstisna Düzenlemesi

7194 sayılı Kanun’un 12. maddesi ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 29. maddesinin 4 numaralı bendinde değişiklik yapılmıştır.

Söz konusu değişiklik Kanun maddesinde “4. Amatör spor yarışmalarını yöneten hakemlere ödenen ücretler (basketbol ve voleybol spor dallarının en üst liglerinde görev alanlar hariç);” şeklinde hüküm altına alınmıştır. Söz konusu düzenleme ile bazı hakemlere yapılan ödemeler istisna kapsamından çıkarılmıştır. Kanunla değişmeden önceki düzenleme de spor yarışmalarında yer alan tüm hakemlere yapılan ödemeler istisna kapsamında iken şimdi sadece amatör spor yarışmalarını yöneten (basketbol ve voleybolda en üst ligde görev alanlar hariç) hakemler istisna tanınmıştır. Yani istisnanın kapsamı daraltılmıştır.

Kanun’un yürürlük maddesini düzenleyen 52. maddesinde; Kanun’un 11. ve 12. maddeleri bu Kanun’un yayım tarihini izleyen aybaşında yürürlüğe gireceği belirtilmiştir. Bu nedenle söz konusu madde 01.01.2020 tarihinde yürürlüğe girecektir.

III- GELİR VERGİSİ KANUNU’NDA GİDER YAZILABİLMEYE İLİŞKİN GETİRİLEN SINIRLAMALAR

A- GELİR VERGİSİ KANUNU’NDA İNDİRİLECEK GİDERLERE İLİŞKİN YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

7194 sayılı Kanun’un 12. maddesi ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddesinde indirilecek giderleri düzenleyen madde de değişiklikler yapılmıştır. Yapılan değişikliklerle mükelleflerce yapılan bazı giderlere sınırlama getirilmiştir.

Gelir Vergisi Kanunu’nun 40/1. maddesine “(Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerinin her birine ilişkin aylık kira bedelinin 5.500 Türk lirasına kadarlık kısmı ile binek otomobillerinin iktisabına ilişkin özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi toplamının en fazla 115.000 Türk Lirasına kadarlık kısmı gider olarak dikkate alınabilir.)” şeklinde parantez içi hüküm eklenmiştir.

Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddesinin 1 numaralı bendi ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin indirim konusu yapılabileceği belirtilmiştir. Ancak Kanun maddesinde parantez içi hükmü ile kiralanan binek otomobillerde (Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere) her bir binek otomobile ilişkin aylık kira bedelinin 5.500,00 TL’ye kadar olan tutar ile binek otomobillerin iktisabında ise özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi toplamı en fazla 115.000,00 TL’ye kadarlık kısmının gider olarak kabul edileceği belirtilmiştir. Yani kiralanan binek otomobillerde her bir taşıt için 5.500,00 TL’yi aşan tutarlar ile alınan binek otomobiller de Özel Tüketim Vergisi ve Katma Değer Vergisi toplamı 115.000,00 TL’yi aşan tutarların gider yazılamayacağı belirtilmiştir.

7194 sayılı Kanunla Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddenin 5. numaralı bendine “(Şu kadar ki faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, binek otomobillere ilişkin giderlerin en fazla % 70’i indirilebilir.)” şeklinde parantez içi hüküm eklenmiştir.

Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddesinin 5. numaralı bendinde kiralama yoluyla edinilen veya işletmeye dahil olan ve işte kullanılan taşıtların (Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç) giderlerinin indirim konusu yapılabileceği hüküm altına alınmışken söz konusu kanun değişikliği ile binek otomobillere ilişkin yapılan giderlerin en fazla % 70’nin gider yazılabileceği belirtilmiştir.

7194 sayılı Kanunla GVK’nın 40/7. maddesine “(Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç ilk iktisap bedeli 135.000 Türk Lirasını, söz konusu vergilerin maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hâllerde, amortismana tabi tutarı 250.000 Türk Lirasını aşan binek otomobillerinin her birine ilişkin ayrılan amortismanın en fazla bu tutarlara isabet eden kısmı gider yazılabilir. Bu hükmün uygulanmasında binek otomobilin iktisap edildiği tarihte yürürlükte olan tutar dikkate alınır.)” şeklinde parantez içi hüküm eklenmiştir.

193 sayılı GVK’nın 40. maddesinin 7 numaralı bendin de VUK’a göre ayrılan amortismanların gider yazılabileceği belirtilmiştir. Ancak 7194 sayılı Kanunla sıfır alınan araçlarda özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç tutarı 135.000,00 TL veya bu vergiler maliyet bedeline eklenmesi halinde ise 250.000,00 TL’sine isabet (her bir binek otomobiller için)  eden amortismanların gider olarak yazılabileceği hüküm altına alınmıştır. İkinci el olarak alınan binek otomobillerde ise yine her bir binek otomobil için 250.000,00 TL’sine isabet eden amortismanların gider olarak yazılabileceği belirtilmiştir. Bu tutarların üzerindeki tutarlar için amortisman yazılsa bile gider yazılamayacağı belirtilmiştir.

7194 sayılı Kanunla Kanun’un 13. maddesi ile Gelir Vergisi Kanunu’nun 40/1 ve 40/7 maddelerinde yer alan tutarların her yıl yeniden değerleme oranında artırılacağı Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 123. madde değiştirilmek suretiyle hüküm eklenmiştir. Ancak söz konusu Kanun maddesinde yer alan sınırlamalar 7194 sayılı Kanun’un 22. maddesi ile Gelir Vergisi Kanunu’nun Mükerrer 123. maddeye bu maddeyi ihdas eden Kanunla eklenen 40/1 maddesi ile 68. maddede yer alan 5.500 Türk liralık kira tutarı hakkında, 2019 yılına ilişkin olarak 01.01.2020 tarihinden itibaren geçerli olacak şekilde yeniden değerleme yapılmayacağı belirtilmiştir. Bunun dışında kalan tutarlar ise her yıl yeniden değerleme oranında artırılacaktır.

Söz konusu düzenlemeye istinaden 310 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 2020 yılı için 40. maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde yer alan gider olarak indirim konusu yapılabilecek özel tüketim vergisi ve katma değer vergisinin toplam tutarı 140.000 TL olarak belirlenmiştir.

Yine aynı Tebliğ’de 2020 yılı için 40. maddesinin birinci fıkrasının-  (7) numaralı bendinde yer alan amortisman olarak indirim konusu yapılabilecek tutar; özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç 160.000 TL, vergilerin maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hallerde 300.000 TL olarak belirlenmiştir.

B- SERBEST MESLEK KAZANCINDA İNDİRİLECEK GİDERLERE İLİŞKİN YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

7194 sayılı Kanun’un 14. maddesi ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun Serbest Meslek kazançlarında Mesleki Giderleri düzenleyen 68. maddesinde 4. ve 5. bendinde değişiklik yapılmıştır. Söz konusu değişiklik yukarıda Ticari Kazançta İndirilecek giderlerde yapılan değişikliğin aynısı serbest meslek kazançları içinde yapılmıştır.

7194 sayılı Kanun’un 14. maddesinde Madde-14: 193 sayılı Kanun’un 68. maddesinin birinci fıkrasının (4) ve (5) numaralı bentlerine sırasıyla aşağıdaki parantez içi hükümler eklenmiştir.

“(Şu kadar ki özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç ilk iktisap bedeli 135.000 Türk Lirasını, söz konusu vergilerin maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hâllerde, amortismana tabi tutarı 250.000 Türk Lirasını aşan binek otomobillerinin her birine ilişkin ayrılan amortismanın en fazla bu tutarlara isabet eden kısmı gider yazılabilir. Bu hükmün uygulanmasında binek otomobilin iktisap edildiği tarihte yürürlükte olan tutar dikkate alınır.)”

“(Şu kadar ki binek otomobillerine ilişkin giderlerin en fazla % 70’i ve kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerinin her birine ilişkin aylık kira bedelinin 5.500 Türk Lirasına kadarlık kısmı ile binek otomobillerinin iktisabında ödenen özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi toplamının en fazla 115.000 Türk Lirasına kadarlık kısmı gider olarak dikkate alınabilir.)” şeklinde düzenleme yapılmıştır.

Söz konusu düzenleme özetle binek otomobillere ilişkin giderlerin en fazla % 70 ile kiralanan binek otomobillerin ise her biri için aylık 5.500,00 TL’lik kira bedelinin ve binek otomobillerin ilk iktisabında ödenen özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi toplamının en fazla 115.000 Türk lirasına kadarlık kısmı gider yazılabileceği bu sınır ve tutarın üzerindeki giderlerin ise indirim konusu yapılamayacağı belirtilmiştir.

Ayrıca ilk iktisap bedeli 135.000,00 TL veya özel tüketim vergisi ve Katma Değer Vergisi toplamının maliyete eklendiği durumlarda ise 250.000,00 TL’sine isabet eden tutarda amortismanı gider yazabileceği belirtilmiştir. Aracın ikinci el olarak alınması halinde ise amortismana tabi tutarı 250.000,00 TL tutarına isabet eden tutarda amortismanı gider yazabileceği belirtilmiştir.

7194 sayılı Kanunla Kanun’un 13. maddesi ile Gelir Vergisi Kanunu’nun 68. maddesinde yer alan tutarların her yıl yeniden değerleme oranında artırılacağı Gelir Vergisi Kanunu’nun Mükerrer 123. madde değiştirilmek suretiyle hüküm eklenmiştir. Ancak söz konusu Kanun maddesinde yer alan sınırlamalar 7194 sayılı Kanun’un 22. maddesi Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 123. maddeye bu maddeyi ihdas eden Kanunla eklenen 68. maddede yer alan 5.500 Türk Liralık kira tutarı hakkında, 2019 yılına ilişkin olarak 01.01.2020 tarihinden itibaren geçerli olacak şekilde yeniden değerleme yapılmayacağı belirtilmiştir. Bunun dışında kalan tutarlar ise her yıl yeniden değerleme oranında artırılacaktır.

Söz konusu düzenlemeye istinaden 2020 yılı için 310 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile Gelir Vergisi Kanunu’nun 68. maddenin birinci fıkrasının (4) numaralı bendinde yer alan amortisman olarak indirim konusu yapılabilecek tutar; özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç 160.000 TL, vergilerin maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hallerde 300.000 TL olarak belirlenmiştir.

Yine aynı tebliğde Gelir Vergisi Kanunu’nun 68. maddenin birinci fıkrasının (5) numaralı bendinde yer alan gider olarak indirim konusu yapılabilecek özel tüketim vergisi ve katma değer vergisinin toplam tutarı 140.000 TL olarak belirlenmiştir.

IV- BEYANNNEME VERMEYE İLİŞKİN DEĞİŞİKLİKLER İLE GELİR VERGİSİ TARİFESİNDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 86. maddesi beyannameye dâhil edilmeyecek gelirlere ilişkin düzenleme yapılmıştır. 7194 sayılı Kanunla bu madde de ücret gelirlerinin beyanına ilişkin değişiklik yapılmıştır. Söz konusu Kanunla 86. maddenin 1 numaralı bendinin (b) alt bendi “b) Tek işverenden alınmış ve tevkif suretiyle vergilendirilmiş 103. maddede yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı aşmayan ücretler (birden fazla işverenden ücret almakla beraber, birinciden sonraki işverenden aldıkları ücretlerinin toplamı, 103. maddede yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı ve birinci işverenden alınan dâhil ücret gelirleri toplamı 103. maddede yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı aşmayan mükelleflerin, tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretleri dâhil),” şeklinde değiştirilmiştir.

Söz konusu Kanun maddesi ile ücret gelirlerinde hangi ücretlerin beyannameye dâhil edilmeyeceği belirtilmiştir. Kanun maddesi ile tek işverenden alınan ve tevkif suretiyle vergilendirilen ücretler daha önceki düzenlemede hiçbir şekilde beyannameye dâhil edilmezken yapılan değişiklikle tek işverenden alınan ve tevkif suretiyle vergilendirilen tutarı Gelir Vergisi Kanunu’nun Gelir Vergisi tarifesinin 4. diliminde yer alan tutarı aşması halinde beyannameye dâhil edilmesi gerektiği belirtilmiştir. Yani brüt 500.000,00 TL’sini geçen tevkif suretiyle vergilendirilen ücretler içi beyanname verilmesi gerekmektedir.

Ayrıca 7194 sayılı Kanun’un 17. maddesi ile Gelir Vergisi tarifesi değiştirilmiştir. Söz konusu tarife değişikliği ile Gelir Vergisi tarifesine yeni bir dilim ve oran (% 40)  eklenmiştir. Söz konusu kanun maddesi ile değiştirilen yeni Gelir Vergisi tarifesi aşağıdaki gibidir.

Söz konusu Gelir Vergisi tarifesi Kanun’un yürürlük maddesini düzenleyen 52. maddesinin (e) bendinde “e) 17. maddesi 01.01.2019 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak üzere yayımı tarihinde,” yürürlüğe gireceği belirtilmiştir. Yine 7194 sayılı Kanun’un 22. maddesi ile GVK’ya geçici madde 91 eklenmiştir. Söz konusu geçici madde ile 01.01.2019-31.12.2019 tarihleri arasında elde edilen ücret gelirlerine, bu maddeyi ihdas eden Kanunla 103. maddede yapılan değişiklik öncesi tarife uygulanacağı belirtilmiştir. Yani ücret gelirleri dışında 2019 yılında elde edilen kazançlar için söz konusu Gelir Vergisi tarifesi uygulanacaktır. 01.01.2020 tarihinde uygulanacak Gelir Vergisi tarifesi 310 Seri No.lu Gelir Vergisi GT ile aşağıdaki tablodaki gibi belirlenmiştir.

V- VERGİYE UYUMLU MÜKELLEFLERE VERGİ İNDİRİMİ MÜESSESESİNDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

7194 sayılı Kanun’un 18. maddesi ile Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 121. maddesinde “Madde 18: 193 sayılı Kanun’un mükerrer 121. maddesinin ikinci fıkrasının (1) ve (3) numaralı bentleri ile beşinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“1. İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıla ait vergi beyannamelerinin kanuni süresinde verilmiş (Kanuni süresinde verilen bir beyannameye ilişkin olarak kanuni süresinden sonra düzeltme amacıyla veya pişmanlıkla verilen beyannameler bu şartın ihlali sayılmaz.) olması,”

“3. İndirimin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarih itibarıyla, (1) numaralı bent kapsamındaki vergi beyannameleri üzerine tahakkuk eden vergilerin ödenmiş olması (Ödemenin, ilgili mevzuatı gereği istenilen bilgi ve belgelerin tam ve eksiksiz olarak ibraz edilmiş olması koşuluyla, vergi Kanunları gereği doğan iade alacaklarından mahsuben yapılmış olması ve indirimden yararlanıldıktan sonra söz konusu iade alacağı tutarının mahsuben ödemesi talep edilen vergi borcu tutarının altına düşmesi hâlinde, eksik ödenmiş duruma gelen vergilerin mahsuben ödenmek istenilen tutarın % 10’unu aşmaması kaydıyla, eksik ödenmiş vergiler dolayısıyla veya vergi kanunları gereğince, tecil edilerek belirlenen şartların gerçekleşmesine bağlı olarak terkin edilecek vergilerin, şartların sağlanamaması hâlinde kanunlarında belirlenen tecil süresinin sonunu takip eden onbeşinci günün bitimine kadar ödenmesi şartıyla, bu şart ihlal edilmiş sayılmaz.), ayrıca, vergi aslı (vergi cezaları ile fer’i alacaklar dâhil) 1.000 Türk lirasının üzerinde vadesi geçmiş borcunun bulunmaması,”

“Bu maddede geçen vergi beyannameleri ibaresi, yıllık gelir vergisi ve kurumlar vergisi beyannameleri, geçici vergi beyannameleri, muhtasar, muhtasar ve prim hizmet beyannameleri ile Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bağlı vergi dairelerine verilmesi gereken katma değer vergisi ve özel tüketim vergisi beyannamelerini; vergi ibaresi, anılan Bakanlığa bağlı vergi dairelerine verilmesi gereken beyannameler üzerine tahakkuk eden vergileri ifade eder.” şeklinde değişiklik yapılmıştır.

Söz konusu yapılan değişiklikle vergiye uyumu mükelleflerde vergi indirim müessesesinde bazı değişiklikler yapılmıştır. Söz konusu değişiklikler uygulama da ihtilaf yaratan konuların daha net bir biçimde belirtilmesi amaçlanmıştır.

Söz konusu düzenleme madde de geçen beyanname ve vergi tanımından ne anlaşılması gerektiği Kanun’un 5. fıkrasında tereddüt oluşturmayacak biçimde isim isim sayılmıştır. Söz konusu Kanun maddesi ile beyannameler; yıllık gelir vergisi ve kurumlar vergisi beyannameleri, geçici vergi beyannameleri, muhtasar, muhtasar ve prim hizmet beyannameleri ile Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bağlı vergi dairelerine verilmesi gereken katma değer vergisi ve özel tüketim vergisi beyannamelerini ifade ettiği belirtilmiştir. İlgili kanun maddesinde ki vergi tanımı ise Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bağlı vergi dairelerine verilmesi gereken beyannameler üzerine tahakkuk eden vergileri ifade ettiği belirtilmiştir.

Yine ilgili Kanun maddesi ile verginin ödenmiş olması şartına ilişkin detaylı açıklama yapılmıştır. Ödeme şartının hangi hallerde ihlal edileceği ayrıntılı olarak açıklanmıştır. İade alacağının mahsubu yoluyla yapılan ödeme halinde ödeme şartının ihlal edilmeyeceği hüküm altına alınmıştır. Yine Kanun maddesinde 1.000,00 TL borcu bulunmama şartına feri alacaklarda dâhil edilerek ilgili şart korunmuştur.

7194 sayılı Kanun’un yürürlük maddesi ile Kanun’un 18. maddesinin 01.01.2020 tarihinden itibaren verilmesi gereken yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecektir.

VI- 7194 SAYILI KANUNLA GELİR VERGİSİ KANUNU’NDA YAPILAN DİĞER DEĞİŞİKLİKLER

7194 sayılı Kanun’un 16. maddesi ile bazı vekâlet ücretlerine 94. madde uyarınca tevkifat zorunluluğu getirilmiştir. Söz konusu düzenleme “Madde-16: 193 sayılı Kanun’un 94. maddesine ikinci fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“09.06.1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu ile 19.03.1969 tarihli ve 1136 sayılı Avukatlık Kanunu uyarınca karşı tarafa yükletilen vekâlet ücretini (icra ve iflas müdürlüklerine yatırılanlar dâhil) ödeyenler tarafından gelir vergisi tevkifatı yapılır.” şeklindedir.

Söz konusu düzenleme ile İcra ve İflas Kanunu ile Avukatlık Kanunu uyarınca davanın kazanılması halinde karşı tarafa yükletilen vekalet ücretini ödeyenlere tevkifat yapma zorunluluğu getirilmiştir. Söz konusu madde 7194 sayılı Kanun’un yürürlük maddesi ile yayımı tarihinde yürürlüğe gireceği belirtilmiştir.

7194 sayılı Kanun’un 21. maddesinde “MADDE 21 – 193 sayılı Kanun’un Geçici 72. maddesinin birinci fıkrasında yer alan “31.12.2019” ibaresi “31.12.2023” şeklinde, fıkranın (a) bendinin (1) numaralı alt bendinde yer alan “% 15,” ibaresi “% 20,” şeklinde ve ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“(2) Bu ödemeler üzerinden 94. madde kapsamında ayrıca tevkifat yapılmaz. Bu madde kapsamındaki gelirler toplamının, 103. maddede yazılı tarifenin dördüncü diliminde yer alan tutarı aşması hâlinde, bu gelirler yıllık beyannameyle beyan edilir. Yıllık beyanname verilmesi durumunda, beyan edilen bu gelirler üzerinden hesaplanan gelir vergisinden, tevkifat yapmakla sorumlu olanlarca vergi dairesine ödenmiş olması şartıyla, bu Kanun’a göre kesilen vergiler mahsup edilir.” şeklinde düzenleme yapılmıştır.

Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 72. maddesi 31.12.2019 tarihine kadar sporculara yapılan ücret ve ücret sayılan ödemeler ilişkin gelir vergisi tevkifat oranlarını düzenlemektedir. 7194 sayılı Kanunla en üst ligde yer alan sporcular için yapılan ücret ve ücret sayılan ödemeler için tevkifat oranı % 15 den % 20’ye çıkartılmıştır. Ayıca Kanun maddesi ile Kanun’un 31.12.2019 tarihinde bitecek olan süresi 31.12.2023 olarak uzatılmıştır.

7194 sayılı Kanun’un 22. maddesi ile geçici 72. maddenin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendinde ve ikinci fıkrasında bu maddeyi ihdas eden Kanunla yapılan değişiklikler, 01.11.2019 tarihinden önce akdedilerek geçerlilik kazanmış sporcu sözleşmeleri kapsamında yapılan ücret ödemelerine uygulanmayacağı belirtilmiştir. Yani 01.11.2019 tarihinden önce düzenlenen sporcu sözleşmeleri % 15 oranından tevkifat yapılacaktır. Sözleşme 01.11.2019 tarihinden önce yapılmakla birlikte sözleşmelere ilişkin olarak 01.11.2019 tarihinden sonra yapılan süre uzatımı ve ücreti etkileyen değişiklikler ise bu kapsama girmediği belirtilmiştir. Yani 01.11.2019 tarihinden sonra esi sözleşmenin süre uzatımı ve ücreti etkileyecek diğer düzenlemeler yeni oran olan % 20 oranında tevkifat kapsamında olacaktır.

Kanun’un yürürlük maddesini düzenleyen 52. maddesinde; 21. maddesinin 193 sayılı Kanun’un geçici 72. maddesinde yer alan “31.12.2019” ibaresini “31.12.2023” şeklinde değiştiren hükmü yayımı tarihinde, diğer hükümleri 01.01.2020’den itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe gireceği belirtilmiştir.

VII- SONUÇ

7194 sayılı Dijital Hizmet Vergisi ile Bazı Kanunlarda ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname de Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunla birçok vergi Kanunlarında değişiklik yapmıştır. Özellikle GVK’da da önemli değişiklikler yapılmıştır. Söz konusu değişikliklerden en önemlisi Gelir Vergisi tarifesine % 40’lık dilim eklenmiştir. Geliri 500.000,00 TL üzerinde olanlar % 40 oranında vergilendirilecektir. GVK’da yapılan değişiklikle bazı kazançlara beyanname verilme yükümlülüğü getirilmiştir. Yine yapılan değişiklikle GVK’nın 18. maddesi uyarınca telif kazançları istisnasında; kazancı 500.000,00 TL tutarını aşanlar beyanname verme mecburiyeti getirilmiştir. 7194 sayılı Kanunla yapılan diğer bir değişiklik ise ücret gelirlerinde tek işverenden alınan ve 500.000,00 TL’yi aşan brüt ücret geliri elde edenler beyanname verme mecburiyeti getirilmiştir.

7194 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle ticari kazancın tespitinde indirilecek giderler ve serbest meslek kazancında mesleki giderler içinde yer alan bazı giderlere sınırlama getirilmiştir. Söz konusu düzenleme özetle binek otomobillere (faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç)  ilişkin giderlerin en fazla % 70 ile kiralanan binek otomobillerin ise her biri için aylık 5.500,00 TL’lik kira bedelinin ve binek otomobillerin ilk iktisabında ödenen özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi toplamının en fazla 115.000 (01.01.2020’den itibaren 140.000 TL olarak uygulanacaktır) Türk lirasına kadarlık kısmı gider yazılabileceği bu sınır ve tutarın üzerindeki giderlerin ise indirim konusu yapılamayacağı belirtilmiştir. Ayrıca ilk iktisap bedeli 135.000,00 TL (01.01.2020’den itibaren 160.000 TL olarak uygulanacaktır) veya ÖTV ve KDV toplamının maliyete eklendiği durumlarda ise 250.000,00 TL’sine isabet eden tutarda amortismanı gider yazabileceği belirtilmiştir. Aracın ikinci el olarak alınması halinde ise amortismana tabi tutarı 250.000,00 TL (01.01.2020 tarihinden itibaren 300.000 TL olarak uygulanacaktır) tutarına isabet eden tutarda amortismanı gider yazabileceği belirtilmiştir.

Yazar: Fatih GÜNDÜZ*

Yaklaşım / Ocak 2020 / Sayı: 325

*           Vergi Müfettişi

(1)         07.12.2019 tarih ve 30971 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

(2)         27.12.2019 tarih ve 30991 (2. mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmıştır.